De dichtheid of volumieke massa is eigenlijk niets meer dan het gewicht per bepaalde eenheid van een materiaal. Bij hout hebben we het vooral over kubieke meters. De dichtheid wordt dan aangeduid als kilogram per kubieke meter, oftewel kg/m³. Eikenhout heeft bijvoorbeeld een dichtheid van ongeveer 750 kg/m³ bij een vochtpercentage van 12%. Het is belangrijk om het vochtpercentage te noemen met de dichtheid, omdat er altijd wat vocht aanwezig is in het hout, dat natuurlijk ook gewicht heeft. De “echte” dichtheid van hout is dus eigenlijk het aantal kg/m³ bij een vochtpercentage van 0%, want dan zit er geen vocht meer in het hout.
De dichtheid geeft dus het gewicht van het hout aan. Een eiken plank weegt meer dan een plank met dezelfde afmetingen van populierenhout, omdat populierenhout een minder hoge dichtheid heeft (ongeveer 400 kg/m³). Het gewicht van een houtsoort kan een grote rol spelen bij de keuze voor het type hout bij bijvoorbeeld constructies. In tabel 1 staan een aantal voorbeelden van zachthout, hardhout en tropische hardhoutsoorten.
[table id=19 /]
Vaak is er een relatie tussen de dichtheid van een houtsoort en zijn natuurlijke weerstand tegen bacterieën, schimmels en insecten en andere eigenschappen, zoals buigsterkte en hardheid. Hoe dichter een houtsoort, des te moeilijker het is voor schimmels en insecten om het hout aan te tasten. Het is echter ook zo dat de inhoudsstoffen van hout bepalend zijn voor de weerstand. Deze weerstand is houtsoortafhankelijk: beuken is bijvoorbeeld een relatief dichte houtsoort (ongeveer 700 kg/m³), maar deze soort heeft geen inhoudsstoffen, waardoor beuken toch de laagste duurzaamheidsklasse heeft, namelijk klasse 5. Aan de andere kant van het spectrum staat bijvoorbeeld Western red cedar, een soort die door zijn inhoudsstoffen een hoge duurzaamheidsklasse heeft. Het is dus een geschikte soort voor buitentoepassingen, hoewel de soort een zeer lage dichtheid heeft: 370 kg/m³. Wil je meer weten over houtsoorten en toepassingen? Je kunt altijd terecht bij de houtexperts van de Plankencentrale.nl.