Beuk en haagbeuk worden door hun naam wel eens door elkaar gehaald. Wij hebben beide soorten hout bij de Plankencentrale.nl te koop. Wat is nu het verschil tussen deze houtsoorten? Wat nog wel eens een verrassing kan zijn is dat de haagbeuk helemaal geen beukensoort is. Sterker nog, het is familie van de berk, en heeft eigenlijk niks met de beuk te maken. Er zijn echter wel veel overeenkomsten tussen beuken en haagbeuken, wat betreft zowel de boom als het hout.
Verschillen tussen beuk en haagbeuk
De beukenboom is vaak goed te herkennen aan zijn gladde grijze bast. Hierin verschilt de haagbeuk wel wat: de bast van haagbeuk is ongeveer dezelfde kleur, maar niet zo glad als de bast van beuk. De bladeren lijken sterk op elkaar: de bladeren van haagbeuk (zie foto boven) zien er eigenlijk precies hetzelfde uit als de bladeren van beuk (zie foto 1), behalve dat de bladeren van haagbeuk een gekarteld randje hebben, en het beukenblad een gave rand heeft. De beukenboom kennen wij als Nederlanders ongetwijfeld uit onze donkere beukenbossen, en de haagbeuk is vooral bekend als haagplant (vandaar de naam). Hij wordt dan door snoeien klein gehouden, maar het kan ook prima doorgroeien als echte boom.
Foto 1: voorbeeld van een beukenblad.
Verschillen tussen het hout van beuk en haagbeuk
Het hout lijkt qua fysische en mechanische eigenschappen veel op elkaar, zoals te zien in tabel 1. Uiterlijk verschilt het wel wat van elkaar: de twee soorten zijn beide vrij licht van kleur maar beuken is wat donkerder (foto 2). Beukenhout kenmerkt zich door hele kleine zwarte streepjes op het hout die haast op hagelslag lijken. Dit zijn houtstralen. Haagbeuken kenmerkt zich door de donkere of zelfs zwarte vlekken in het witte hout in de buurt van noesten. Het zijn beide harde houtsoorten (harder dan eik), maar haagbeuk is nog harder dan beuk. Om deze reden wordt haagbeuk ook wel eens “het witte ebben” genoemd: ebben is één van de hardste houtsoorten ter wereld, maar is pikzwart. Ook zijn het zware houtsoorten, haagbeuk is iets zwaarder dan beuk, maar het scheelt niet veel. Voor beide soorten geldt ook dat het hout niet duurzaam is. Dat wil zeggen dat het als het vochtig wordt zeer snel gaat rotten. De soorten zijn dus niet geschikt voor buitengebruik.
Wat de werking betreft is beuken een wat nerveuzere houtsoort dan haagbeuk. Nerveus betekent hier dat het snel reageert op veranderingen van de relatieve luchtvochtigheid. Dit uit zich dan in krimp – of zwel van het hout. Om beuken stabieler te krijgen wordt het daarom gestoomd. Wij verkopen geen brede planken wat de kans op schoteling vermindert.
Tabel 1: fysische en mechanische eigenschappen van het hout van beuk en haagbeuk.
| Eigebnschap | Beuk | Haagbeuk |
| Wetenschappelijke naam | Fagus sylvatica | Carpinus betulus |
| Dichtheid bij 12% vochtgehalte | 710 kg/m3 | 735 kg/m3 |
| Hardheid | 6460 N | 7260 N |
| Elasticiteitmodulus | 14,31 Gpa | 12,1 Gpa |
| Totale krimp & zwel van vers gezaagd hout naar 0% vochtgehalte | 17.90% | 18.40% |
| Krimp- & zwelratio | 2 | 1.7 |
Foto 2: links beukenhout en rechts haagbeuken.
Toepassingen
Bekende toepassingen van beukenhout zijn productie meubels, rompen, speelgoed, eetgerei en andere keukenonderdelen zoals aanrechtbladen, en speelgoed voor kinderen. Beuken splintert weinig zodat het voor vele toepassingen veilig te gebruiken is. Haagbeuken wordt veel door slagers gebruikt als hakblokken. Het hout bevat geen inhoudsstoffen die in het vlees kunnen trekken, en het neemt vocht heel langzaam op waardoor het makkelijk schoon te houden is. Er zijn klanten die er meubels van maken.
Verwerking
De soorten zijn ondanks hun hardheid goed te verwerken en zijn dus goed te gebruiken voor houtbewerking, meubelmakerij en houtdraaien. De soorten splinteren niet. Omdat de soorten zo hard zijn is het zaak dat gereedschap bij bewerking scherp is. Als er in het hout geschroefd moet worden raden wij aan een klein gaatje voor te boren. Door toepassing van oliën of oliegedragen lakken kleurt het hout wat gelig, met watergedragen lak blijft de natuurlijke kleur behouden.
Beschikbaarheid van beide soorten
Beuken is in grote volumes en maten beschikbaar. Het is naast Europees eiken de belangrijkste hardhoutsoort in Europa. Haagbeuken is beperkt beschikbaar. Wil je meer weten? Neem contact met ons op.
Gebruikte bronnen:
The Wood Database: https://www.wood-database.com/european-beech/,
|https://www.wood-database.com/european-hornbeam/
Het Houtvademecum