Wanneer je het over de zogenaamde “spiegels” in eiken hebt, dan heb je te maken met kwartiers gezaagd hout. Kwartiers gezaagd hout is voor sommige houtliefhebbers haast magisch en zien zij dit als het mooiste, beste en het meest exclusieve stukje hout. Maar anderen vinden dit minder mooi en zelfs saai, omdat de tekening zo gelijkmatig is.
Bij zuiver kwartiers gezaagd hout staan de groeiringen loodrecht op de bovenzijde van de plank. De groeiringen zijn dan zichtbaar als evenwijdige lijnen die aan beide uiteinden van de plank op dezelfde plaats zichtbaar zijn. Bij dosse gezaagd hout zijn de groeiringen (jaarringen) goed zichtbaar in de vorm van vlammen. In figuur 1 zijn de verschillende vlakken in hout goed te zien.
Figuur 1: voorbeeld van de verschillende vlakken van hout.
Kwartiers gezaagd hout wordt gebruikt voor toepassingen waarbij de waterdichtheid zeer belangrijk is, zoals bij scheepsvloeren (vooral teak en iroko), houtenwijnvaten (vooral eiken) en houten badkuipen. Ook vind je kwartiers gezaagd eiken vaak terug in oude kerkbanken en orgelbouw. Verder wordt het ook wel gebruikt in de instrumentenbouw (bijvoorbeeld gitaar- en klavecimbelbouw).
Nauwelijks krimp
Kwartiers gezaagd hout krimpt en zwelt bijna niet in de breedte, maar wel iets in de dikte. De breedtekrimp (van vers gezaagd naar 12 % vochtgehalte) van kwartiers gezaagd eiken is ongeveer 2 % terwijl die van dosse gezaagd ongeveer 5 % bedraagt. Kwartiers gezaagd hout is veel stabieler dan dosse gezaagd hout (bron: houtinfo.nl).
Spiegels in eiken
Spiegels op kwartiers gezaagde planken bestaan uit houtstralen, die in het hout voorkomen. Bij een bepaalde lichtinval zien ze er, afhankelijk van de richting, donkerder of lichter uit dan de omgeving. Spiegels vallen in de regel alleen op als de betreffende houtsoort heel hoge stralen heeft, zoals bij eiken (zie Foto 1). Bij de meeste houtsoorten moet je heel goed kijken om spiegeltjes te zien.
Foto 1: streepjes zijn spiegels in eiken.
Beschikbaarheid
De beschikbaarheid van kwartiers gezaagd eikenhout is beperkt, omdat zagerijen liever dosse planken zagen. Die geven namelijk een beter rendement en bredere planken. Fineerresten bestaan veelal uit kwartiers gezaagd hout.
Bij de Plankencentrale.nl verkopen we kleine hoeveelheden kwartiers gezaagd eiken en essen en vuren. Heb je hier belangstelling voor? Neem dan contact met ons op.