Hout is een poreus materiaal, het kan van de omgeving vocht (=waterdamp) opnemen of afstaan vanwege schommelingen van de relatieve luchtvochtigheid. De temperatuur en de luchtsnelheid bepalen de relatieve luchtvochtigheid. Met de relatieve vochtigheid meet je het percentage aan waterdamp dat in de lucht aanwezig is ten opzichte van de maximale hoeveelheid waterdamp die de lucht kan bevatten voordat het gaat condenseren. Hoeveel waterdamp de lucht maximaal kan bevatten is vooral afhankelijk van de temperatuur. Bij elke relatieve luchtvochtigheid hoort een houtevenwichtsvochtgehalte:
Houtevenwichtsgehalte is het vochtgehalte van hout dat het na een tijd zal bereiken bij een constante temperatuur, constante relatieve luchtvochtigheid en constante luchtsnelheid.
Om dit beter uit te leggen geef ik het volgende voorbeeld: in een afgesloten kamer daalt de relatieve luchtvochtigheid wanneer er gestookt wordt, omdat de absolute hoeveelheid vocht in de lucht hetzelfde blijft en de warmere lucht veel meer vocht zou kunnen bevatten. Gaat de verwarming weer uit, dan stijgt de relatieve luchtvochtigheid weer. Wanneer je dus een stuk hout in de bovengenoemde een ruimte plaatst dat dan gaat het vocht af staan en het vochthalte van het hout zal dalen. Wanneer dit een sterke langdurige daling is kan het hout gaan krimpen en kunnen er droogscheuren optreden. Het afstaan van vocht door het hout is een geleidelijk proces, het hout “volgt”de relatieve lucht vochtigheid met een vertraging. Olie en lak vertragen de opname en afname van vocht nog meer. Hierdoor vallen in de praktijk problemen met krimpen en zwellen van hout meestal mee.