Over eiken en bossen in Europa

Welke eikensoorten groeien in de Europese bossen

15/03/2024

Europees eiken is afkomstig van de zomer- en wintereik. Dit zijn de eikensoorten die op grote schaal in de industrie verwerkt worden met als belangrijkste toepassingen constructiehout, meubelhout, vatenhout, parkethout en brandhout.

Maar er groeien in de Europese bossen ook een aantal onbekendere eikensoorten. Dit artikel geeft een overzicht van deze soorten, groeigebieden en een globaal overzicht van de toepassingen. Naast de zomer- en wintereik groeien er in Europa: Turkse of moseik, Hongaarse eik, steeneik, donzige eik, Pyreneese eik, kurkeik, moeraseik en Amerikaans rood eiken (zie Tabel 1).

Tabel 1: overzicht van eiken soorten met hun verspreidingsgebied, toepassingen en specifieke eigenschappen.

Naam / botanische naam	Verspreidingsgebied	Toepassingen van het hout	Specifieke eigenschappen
Turkse- of moseik (Quercus cerris L.)	Zuidoost-Europa	Brandhout, lokaal constructiehout, spoorwegbielzen	Bij droging scheurt het, dus ongeschikt voor meubelfabricage.
Hongaarse eik (Quercus frainetto L.)	Hongarije, Griekenland	Brandhout, soms als constructiehout	Heeft dezelfde technische eigenschappen als de wintereik. Komt veel voor als hakhout.
Steeneik (Quercus ilex l.),	Spanje, Zuid-Frankrijk, Italië	Kleine gereedschappen, tandwielen in de molenbouw, spoorwegbielzen, palen, brandhout en vroeger houtskool.	Hout is hard en moeilijk te bewerken. Komt veel voor als hakhout. Heeft ook een cultureel historische waarde.
Donzige eik (Quercus pubescens Willd),	In Frankrijk en Italië komen veel ongemengde bosopstanden voor. Op de Balkan komt de soort gemengd voor.	Brandhout, spoorwegbielzen. Lokaal wordt als timmerhout gebruikt.	Door de onregelmatige groei treedt veel scheurvorming. Ongeschikt voor grootschalige verwerking.
Pyreneese eik (Quercus pyrenaica Willd.),	Zuidwest- Frankrijk, Noordwest Spanje en Portugal.	Brandhout, spoorwegbielzen, palen vaten.	Wordt veel als hakhout beheerd. Bevat veel tannine en dit wordt lokaal in de leer industrie gebruikt.
Kurkeik (Quercus suber L.).	Spanje, Portugal en talie	Brandhout	Belangrijkste product is kurk.
Moeraseik (Quercus palustris Muenchh)	Natuurlijk groeigebied is het Noordoosten van de V.S. Is in Europa aan het eind van de 19^e eeuw overal in Europa aangeplant.	Meubels, timmerhout voor binnen.	Heeft een lage duurzaamheid. Kan niet voor buitentoepassingen gebruikt worden.
Amerikaans rood eiken (Quercus rubra)	Natuurlijk groeigebied is het Noordoosten van de V.S. Is in Europa aan het eind van de 19^e eeuw overal in Europa aangeplant.	Meubels, timmerhout voor binnen.	Heeft een lage duurzaamheid. Kan niet voor buitentoepassingen gebruikt worden.

Toepassingen
De meeste toepassingen van deze eikensoorten zijn laagwaardiger dan de toepassingen van de zomer- en wintereik. Brandhout en spoorwegbielzen zijn de meest voor komende toepassingen. Daarnaast worden de soorten op beperkte schaal lokaal gebruikt als timmerhout, vloeren en constructiehout. De donzige eik wordt in Zuid-Europa veel aangeplant voor herbebossing en heeft de eigenschap dat deze brede jaarringen vormt en op deze wijze veel CO₂ opslaat. De donzige eik speelt ook een belangrijke rol bij de truffelproductie. De kurkeik is bekend vanwege de productie van kurk die elke 9 tot 12 jaar schadevrij van de boom kan worden afgestoken. De meeste kurk wordt gebruikt voor kurken van wijnflessen. Daarnaast wordt kurk ingezet bij vloeren en isolatie.

De Plankencentrale heeft een groot aantal eikensoorten in het assortiment. Nieuwsgierig geworden of heb je vragen? Neem dan contact met ons op.

Gebruikte bronnen:
https://rfs.org.uk/wp-content/uploads/2021/06/alternative-oaks.pdf
https://forest.jrc.ec.europa.eu/en/european-atlas/